Daj butelce drugie Ż

Szkło jest surowcem, który towarzyszy człowiekowi od 5 tysięcy lat. Jednak minęło trochę czasu zanim hutnicy nauczyli się je skutecznie formować. Oto jak szkło stało się elementem naszej codzienności i doskonałym opakowaniem na piwo.

Pierwsze szklane naczynia pochodzą z ok. 1500 r. p.n.e. Natomiast piwo zaczęto konfekcjonować do butelek już w XVI wieku, a sam wynalazek szklanej butelki na piwo wywodzi się z Wysp Brytyjskich. Najstarszy polski zapisek o piwie w butelce ze szkła pochodzi z XVII wieku z Lubania.

Pierwszym piwem masowo rozlewanym do butelek w Arcyksiążęcym Browarze w Żywcu był Porter. Butelki były dmuchane ręcznie i zamykane dopasowanymi korkami. Piwo w tym opakowaniu można było bezpiecznie przechowywać przez dłuższy czas, a także transportować na dalsze odległości, co przesądziło o jego rosnącej popularności.

W browarze ogromna zmiana nastąpiła w momencie, kiedy kolej stała się głównym środkiem transportu. Wtedy to wprowadzono do obrotu butelki znakowane herbem, koroną i nazwą browaru. Reprezentacjom browaru udzielano specjalnego zezwolenia na rozlew piwa do butelek. Na większości z nich umieszczano informacje takie jak: nazwa reprezentacji, nazwisko jej właściciela i uwagi: „patent” lub „własność niesprzedajna”. Nie wolno było napełniać butelek żywieckich obcymi piwami – w sten sposób charakterystyczna butelka stała się znakiem potwierdzającym jakość i pochodzenie znajdującego się wewnątrz piwa.

W okresie galicyjskim browar używał różnych wzorów butelek o pojemnościach 1l, 0,5l, 0,35l oraz 0,33l. W kolorystyce szkła dominowały ciemne odcienie brązów i zieleni. Taka butelka chroniła trunek przed światłem słonecznym, które ma destrukcyjny wpływ na właściwości chmielu, a przez to na aromat piwa.

Arcyksiążęcy Browar w okresie międzywojennym zastrzegł w Urzędzie Patentowym RP swoje znaki towarowe. Ochroną objęto etykiety piw żywieckich oraz kształt butelki.

Od roku 1900 w Europie zaczęto stosować zamknięcia pałąkowe butelek, które wykonane były z drutu i porcelany, na której często umieszczano znaki firmowe. Zamknięcia te znalazły powszechne zastosowanie w okresie międzywojennym. W latach dwudziestych XX wieku w polskim przemyśle piwowarskim pojawiły się pierwsze zamknięcia koronkowe butelek czyli znane nam do dziś kapsle, które w owym czasie były już powszechnie stosowane w USA. W browarze żywieckim masowe zastosowanie tego typu zamknięcia przypada na lata pięćdziesiąte XX wieku i ma związek z eksportem piwa.

Obecnie przy masowym zastosowaniu butelek szklanych w browarnictwie produkuje się butelki zwrotne i butelki jednorazowe – te pierwsze mają grubsze ścianki i są znacznie bardziej wytrzymałe. Mogą być napełniane 25 krotnie i wykorzystywane nawet przez 5 lat pokonując drogę z browaru do konsumenta i z powrotem. Butelka zwrotna jest najbardziej przyjaznym opakowaniem dla środowiska dlatego od 2017 roku Grupa Żywiec podejmuje działania umożliwiające konsumentom łatwe oddawanie butelek zwrotnych pod hasłem „Daj butelce drugie Życie”. Biorąc udział w akcji możemy ulżyć środowisku i portfelowi!

Butelki szklane jako piwne opakowanie mają wielowiekową historię, jednak nic nie wskazuje na to, by obecnie lub w niedalekiej przyszłości miały odejść do lamusa ponieważ żaden ze współczesnych materiałów opakowaniowych nie posiada wszystkich niezbędnych cech by je zastąpić. Warto o tym pomyśleć, niosąc następnym razem ze sklepu do domu pobrzękujące zakupy.

Źródła: Birofilia.org, Spyra A, Zwierzyna G. Browar Żywiec 1856-2001, 2001