Żywiecka Szkoła Piwowarska

Wzajemna edukacja, przekazywanie wiedzy z pokolenia na pokolenie oraz wspólne wysiłki na rzecz poprawy jakości produkowanego piwa – oto podwaliny pod jedną z najciekawszych inicjatyw, które znalazły swoje miejsce w żywieckim browarze. Żywiecka Szkoła Piwowarska to prawdziwy ewenement!

Arcyksiążęcy Browar w Żywcu był jednym z pierwszych polskich browarów fabrycznych, co wymagało zatrudnienia wybitnych specjalistów z zakresu piwowarstwa spoza regionu, ponieważ wówczas nikt w Księstwie Żywieckim nie dysponował odpowiednią wiedzą i umiejętnościami. Specjaliści przybywali do Żywca z Cieszyna, Czech i Austrii. Dyrekcja browaru stwarzała piwowarom możliwość stałego dokształcania się przez udostępnienie fachowej literatury, udział w praktykach oraz stały kontakt z branżowymi specjalistami z różnych krajów. Wysoko wykwalifikowani piwowarzy byli w Żywcu bardzo dobrze wynagradzani. Już w XIX w. powstał w żywieckim browarze specjalny ceremoniał inicjacji zawodowej – mianowania na arcyksiążęcego piwowara (tzw. wyzwolenie). Uroczyste pasowanie, połączone z przyjęciem do cechu arcyksiążęcych piwowarów, odbywało się zwykle jesienią. Praca browaru została zorganizowana przez arcyksięcia Albrechta Fryderyka Habsburga w znany mu sposób, czyli tak jak w wojsku – piwowarzy stanowili odpowiednik kadry oficerskiej, za „sztab” służyła im tzw. izba starszych, w której rozpoczynano i kończono każdy dzień pracy, omawiano kwestie technologiczne, zapoznawano się z nowinkami technicznymi i opracowywano plany na przyszłość.

Jednym z pierwszych znanych piwowarów żywieckich był doświadczony rzemieślnik o nazwisku Kober, który odpowiadał za rozruch browaru. Na uwagę zasługuje także naczelny piwowar Henryk Bauer (1871-1875), który zapewnił kadrze piwowarskiej możliwość współdecydowania o technologicznym rozwoju browaru.

Kolejnym uznanym żywieckim piwowarem był Juliusz Wagner, doskonały organizator i niezwykły znawca sztuki piwowarskiej. Objął on stanowisko głównego piwowara w 1875 r. Wagner sprecyzował portfel marek żywieckich, wprowadzając do niego dwie nowości: piwa Porter (1881) i Ale (1891). Udoskonalił również główną markę browaru: piwo jasne pełne, typu pilzneńskiego. By ułatwić komunikację z rynkiem, nadano mu nazwę Cesarskie (Kaiser-Bier), lecz sprzedawano je również pod marką Eksportowe.

Okres międzywojenny
W trudnym okresie po I wojnie światowej piwowarzy żywieccy w swej pracy borykali się z wieloma problemami. Wśród nich powszechny był brak surowców, jednak w trosce o markę browaru, zdecydowano wówczas o zmniejszeniu produkcji przy zachowaniu wysokiej jakości produkowanego piwa. Od 1924 r., wraz z poprawą sytuacji surowcowej, piwowarzy żywieccy mogli kontynuować rozwój swoich pasji zawodowych, warząc wszystkie gatunki piwa, nie obawiając się już o dostawę materiałów. Żywieccy piwowarzy organizowali w Żywcu konferencje i zjazdy Związku Piwowarów Polskich, a także współpracowali z przedstawicielami nauki oraz środowiskiem lekarskim.

II wojna światowa
Po agresji niemieckiej na Polskę browar wraz z pracownikami został przejęty przez administrację okupacyjną. W 1945 roku załoga browaru z narażeniem życia ocaliła browar przed wysadzeniem. Była to zasługa robotników, piwowarów i słodowników, którzy zainspirowani patriotyczną postawą arcyksięcia Karola Olbrachta uratowali browar przed zniszczeniem przez wycofujące się wojska niemieckie.

PRL
Wielu arcyksiążęcych piwowarów otrzymało po wojnie przydziały do innych browarów, opuszczając na stałe Żywiec. Młode pokolenie żywieckich piwowarów, wspierane przez starą kadrę, już w latach 50. rozpoczęło pracę nad nową formułą piwa eksportowego o przedłużonej trwałości – kontynuując plany rozpoczęte już w 1935 roku, przerwane jednak wybuchem wojny. W 1956 r. na rynek krajowy i za granicę trafiły pierwsze butelki „Żywca” z tańczącą parą. Później przyszły sukcesy na targach i wystawach w kraju i zagranicą, a Żywiec na stałe zagościł w umysłach konsumentów stając się synonimem jakości i doskonałego piwnego smaku.

Czasy współczesne
Komputeryzacja procesów technologicznych nie zatrzymała rozwoju Żywieckiej Szkoły Piwowarskiej, bo wciąż to człowiek, dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu, jest odpowiedzialny jest za powstawanie piwa. To piwowar tworzy nowe style odpowiadające na dynamicznie zmieniające się potrzeby rynkowe i dba, by wszystko odbywało się w zgodzie z rzemiosłem. Długa tradycja dążenia do doskonałości w Arcyksiążęcym Browarze w Żywcu nadal jest istotnym elementem pracy tutejszych piwowarów, choć od powstania Żywieckiej Szkoły Piwowarskiej minęło już z górą 100 lat.

Źródła: Spyra A. Studio Projektowe MH-ART – opracowania historyczne na zlecenie Grupy Żywiec.